บทความพิเศษ : โมเดล 3ดี หมู่บ้านทรายขาวชุมชนต้นแบบชายแดนใต้

ตำบลทรายขาวอำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี มีประชาชนกว่า 4,000 คนเป็นชุมชนแบบอย่างที่สามารถใช้ชีวิตอย่างมีความสุขท่ามกลางสถานการณ์ความไม่สงบที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในพื้นที่จังหวัดชายแดนใต้ จุดแข็งและทำให้ชาวบ้านยืนหยัดอยู่ด้วยรอยยิ้มและดำเนินชีวิตประจำวันอย่างปกติสุขอยู่ได้นั้นเนื่องจากเป็นชุมชนที่การไม่แบ่งแยกศาสนาและเลือกอยู่ร่วมกันเสมือนญาติพี่น้องโดยผู้นำชุมชนและชาวบ้านจะร่วมกันจัดทำโครงการเพื่อสร้างความสันติสุขระหว่างชนชาวพุทธและมุสลิมอย่างต่อเนื่อง อีกหนึ่งโครงการที่สานต่อจุดแข็งและเป็นโมเดลให้กับพื้นที่อื่น ๆ คือ "โมเดล 3ดี ชุมชนทรายขาว" องค์ประกอบสำคัญของ "โมเดล 3ดี ชุมชนทรายขาว" ได้แก่
         1. ศาสนาดีเนื่องจากที่แห่งนี้มีประชาชนนับถือศาสนาพุทธและมุสลิมแต่อยู่ร่วมกัน ดุจญาติพี่น้องการเผยแพร่หลักธรรมของสองศาสนาให้เป็นที่รับทราบจึงช่วยจรรโลงใจให้
         2. วัฒนธรรมดีชุมชนแห่งนี้จะมีชาวพุทธไปช่วยงานชาวมุสลิมในวันสำคัญทางศาสนา เช่นเดียวกันถึงงานบุญของไทยพุทธชาวมุสลิมจะมาช่วยงานเช่นกัน
         3. ภูมิประเทศดีชุมชนแห่งนี้วางตัวอยู่กลางเทือกเขารายล้อมมีความเป็นอยู่ที่ดีจาก การทำสวน ทำไร่นาและท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
        ลักษณะดี 3 ประการนี้เปรียบเสมือนเบ้าหลอมที่ทำให้ประชาชนกว่า 400 หลังคาเรือนอยู่ในกรอบแห่งความรัก สามัคคียากที่ใครจะปลุกปั่น ยุยงให้แตกแยกจนนำไปสู่รอยร้าวเพื่อสถานการณ์ได้ถือเป็น "โมเดล"ที่ทุกฝ่ายพยายามสะท้อนแนวทางการบริหารและจัดการท้องถิ่นด้วยพลังของผู้นับถือพุทธและมุสลิมที่ไร้ซึ่งความแตกแยกจนนำพาความเข้มแข็งมาสู่ชุมชนทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมืองซึ่งนับเป็นแนวทางสำคัญที่จะช่วยสร้างสันติสุขให้เกิดขึ้นอย่างยั่งยืนในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ได้

พวงพยอม คำมุง / เรียบเรียง